Opalaj się bezpiecznie, dbaj o znamiona.
W Polsce obserwujemy stały wzrost zachorowań na czerniaka skóry. Czerniak jest nowotworem złośliwym, charakteryzującym się agresywnym wzrostem, daje on wczesne i liczne przerzuty.
Nowotwór ten wywodzi się z melanocytów, czyli komórek skóry wytwarzających barwnik, który odpowiada za ciemnienie skóry w kontakcie z promieniowaniem słonecznym. Wczesne rozpoznanie czerniaka, gdy choroba jest w początkowym stadium pozwala na całkowite wyleczenie u większości pacjentów. Dlatego niezwykle ważne jest prawidłowe i szybkie rozpoznanie czerniaka, a także przestrzeganie zasad bezpiecznego opalania aby zminimalizować ryzyko rozwoju tego nowotworu.
Bezpieczne opalanie
Korzystając ze słońca pamiętajmy o zasadach bezpiecznego opalania. Przede wszystkim pamiętajmy, aby zawsze stosować kremy z filtrem przeciwsłonecznym o SPF > 30. Odpowiednio dobrane do rodzaju naszej skóry kremy powinny być nakładane w odpowiedniej ilości i kilka razy dziennie. Oparzenia słoneczne przed 18. rokiem życia zwiększają ryzyko zachorowania na czerniaka w przyszłości dlatego powinniśmy zwrócić szczególną uwagę na nasze dzieci, stosując kremy z wysokim filtrem przeciwsłonecznym oraz odpowiednią odzież. Unikajmy przebywania na słońcu w godzinach największego nasłonecznienia, a więc między godziną 11 i 16.
Niezwykle ważne jest również, abyśmy unikali opalania w solarium, które przez Światową Organizacja Zdrowia już wiele lat temu zostało uznane jako czynnik rakotwórczy. Szczególnie ważne jest, aby z solarium nie korzystały osoby poniżej 18. roku życia. Kilka miesięcy temu w Polsce wprowadzono zakaz korzystania z solarium przez osoby niepełnoletnie.
Badaj znamiona
Powinniśmy regularnie, raz w miesiącu, samodzielnie oglądać nasze znamiona (tzw. pieprzyki), pod kątem pojawienie się nowych zmian, ich zmiany kształtu i koloru.
W samodzielnej ocenie znamion można zastosować skalę ABCDE, która pozwoli nam wytypować najbardziej niepokojące zmiany:
A – oznacza asymetrię znamienia
B - brzeg – nierówny, poszarpany, posiadający zgrubienia
C – kolor – więcej niż 2 kolory znamienia, zwłaszcza pojawienie się koloru czarnego, czerwonego, niebieskiego
D – duży rozmiar, wielkość zmiany powyżej 6 mm
E – ewolucja, czyli postępująca zmiana wielkości i kształtu
Gdy tylko widzimy niepokojącą zmianę, powinniśmy bezzwłocznie udać się do dermatologa w celu jej oceny za pomocą dermoskopu. Podczas wizyty dermatologicznej lekarz nie tylko obejrzy podejrzaną zmianę, ale również ocenie całą skórę i wykona badanie dermoskopowe, a niekiedy też wideodermoskopowe wszystkich znamion barwnikowych.
Każdy pacjent minimum raz w roku powinien mieć wykonane badanie dermoskopowe całej skóry. Pozwala to na rozpoznanie czerniaka w początkowym stadium, gdy choroba jest całkowicie wyleczalna.
dr n. med. Olga Warszawik
dermatolog, wenerolog